Tα σπορ κάνουν καλό, κακό; Ταυτίζονται με έντονη και τακτική σωματική άσκηση, βάσει προκαθορισμένων ωραρίων, προπονήσεων, κανόνων και κινήσεων, σε παιδάκια κάτω των 6-7 ετών, κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Και αυτό είναι κάτι που υποστηρίζουν γιατροί και ερευνητές.
Τι σημαίνει ο όρος «σπορ»;
Υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη σταθερή και τακτική άσκηση και στην ελεύθερη κίνηση που συνδυάζεται με τη διασκέδαση, την ελεύθερη περιήγηση από το ένα άθλημα στο άλλο με οδηγό το ένστικτο και την επιθυμία για κίνηση, π.χ. το κολύμπι στη θάλασσα, το τρέξιμο στο πάρκο ή ένας ωραίος περίπατος με το ποδήλατο. Κακό κάνουν οι κανόνες και η επανάληψη.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας θα έπρεπε μόνο να παίζουν. Το ελεύθερο παιχνίδι είναι από μόνο του μια υγιεινή μορφή άθλησης και τα παιγνίδια στην παιδική χαρά αποτελούν ένα εξαιρετικό γυμναστήριο, όπου δοκιμάζονται οι ικανότητες των μυών, ο συντονισμός των κινήσεων, η αίσθηση της ισορροπίας, ακόμη και το …θάρρος. Ένα παιχνίδι με δοκιμασίες αποδεικνύεται πολύ πιο ωφέλιμο από μια ώρα στο γυμναστήριο, ενώ η κούνια δυναμώνει τα πόδια και τα χέρια και είναι ασύγκριτα πιο διασκεδαστική από κάμψεις και επικύψεις. Γενικά, οποιαδήποτε δραστηριότητα πρέπει να αρχίζει αφού το παιδί κλείσει τα 6-7 και αυτό γιατί το νευροφυσιολογικό σύστημα δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αρκετά ώστε να είναι σε θέσει να απομνημονεύει και να επεξεργάζεται τους κανόνες ενός αθλήματος. Προσοχή όμως, όχι στατικό παιχνίδι με ηλεκτρονικές «νταντάδες» αλλά ζωηρό παιχνίδι στην εξοχή με κίνηση φωνές και γέλια.
Αφύσικες κινήσεις
Για να μάθει το συντονισμό των χεριών και των ποδιών στο τρέξιμο ή τη σωστή αναπνοή στο κολύμπι, ένα παιδάκι 4-5 ετών (που εάν αφεθεί ελεύθερο θα κολυμπάει σαν σκυλάκι), καταβάλλει τεράστιες και αφύσικες προσπάθειες. Το ίδιο ισχύει για το σκι, το οποίο, παρότι τόσο της μόδας πια και στη χώρα μας, για τα παιδιά δεν είναι παρά ένα μαρτύριο που συνδέεται με κρύο, άβολα παπούτσια και μια μύτη που τρέχει ακατάπαυστα, ενώ εκείνα προτιμούν να κυλάνε με το έλκηθρο ή να φτιάχνουν χιονανθρωπάκια. Και ας μη μιλήσουμε για σπορ όπως το μπάσκετ και το βόλεϊ, που έρχονται σε αντίθεση με το φυσικό ένστικτο του παιδιού να αρπάζει και να κρατά τη μπάλα και όχι να τη στέλνει μακριά, ακολουθώντας τους κανόνες του παιγνιδιού. Προς αποφυγήν είναι επίσης τα μαθήματα χορού και καράτε, μετά τον παιδικό σταθμό, όσο κι αν όλα τα άλλα πιτσιρίκια έχουν ήδη αρχίσει.
Αφήστε τα ελεύθερα
Μη βιάζεστε, λοιπόν, όσο κι αν το όνειρό σας είναι να δείτε το θησαυρό σας πρωταθλητή και είστε πεπεισμένοι ότι ο σωστός δρόμος είναι να ξεκινήσει τα σπορ πολύ νωρίς.
- Υπάρχει κίνδυνος να περιοριστεί η δημιουργικότητά του και να αναχαιτιστεί η φυσική και ψυχική ανάπτυξή του.
- Τα παιδιά πρέπει να αφήνονται ελεύθερα να πειραματίζονται με διάφορα παιγνίδια και με διαφορετικές καταστάσεις, χωρίς την εμμονή της «σωστής κίνησης» ή ακόμη χειρότερα, τις προσδοκίες για εντυπωσιακές επιδόσεις του μπαμπά ή της μαμάς που τα κυνηγούν με το χρονόμετρο στο χέρι.
- Επιπλέον, όταν το παιδάκι έχει ξεκινήσει πολύ νωρίς τα σπορ δεν αργούν να φανούν οι ζημιές. Και πρώτα από όλα, εάν έχει αρχίσει από πολύ μικρό κάποιο άθλημα, κουράζεται και αρνείται να το συνεχίσει στην ηλικία στην οποία θα το είχε πραγματικά ανάγκη. Παράδειγμα, πολλά παιδάκια 9-10 ετών αρνούνται να κολυμπήσουν, γιατί έχουν ήδη βαρεθεί να πηγαίνουν στην πισίνα που τους είχε γράψει η μαμά τους πριν καλά καλά μιλήσουν.
- Προκαλούνται σοβαρές ζημιές στο σκελετό και παθήσεις στους πυρήνες ανάπτυξης και οστεοποίησης (τα «καπελάκια» στις άκρες των οστών) που εάν υπερφορτωθούν και δεχτούν υπερβολική πίεση κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής εμποδίζουν τη φυσιολογική ανάπτυξη.
- Όλα αυτά βέβαια δεν σημαίνουν ότι πρέπει τα παιδιά να μένουν ακίνητα και να βλέπουν αδιάκοπα κινούμενα σχέδια ή να περνούν τις ώρες τους με παζλ και πλαστελίνες.
Παιδική χαρά: ιδανική προπόνηση
Η παιδική χαρά είναι το τέλειο γυμναστήριο. Ας δούμε ποιες ασκήσεις και νευροφυσιολογικές δεξιότητες θέτουν τα παιδιά σε λειτουργία παίζοντας.
- Τσουλήθρα: ενεργοποιούνται ο μυϊκός έλεγχος (το παιδί μαθαίνει να αφήνει το σώμα του ελεύθερο χαλαρώνοντας τους μυς), η αίσθηση της ισορροπίας και ο σωστός συγχρονισμός για την προσγείωση. Ιδανική ηλικία, 4 ετών.
- Κούνια: με το πέρασμα από τη φάση της ώθησης (ανέβασμα) στη φάση της καθόδου, καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια από τους μυς των ποδιών και των χεριών, αλλά και από τους ραχιαίους και τους κοιλιακούς. Ιδανική ηλικία, 4 ετών και άνω.
- Κρεμαστή γέφυρα: ενεργοποιεί την αίσθηση της ισορροπίας, το συντονισμό (το παιδί μαθαίνει να στερεώνεται καλά, να ακολουθεί το ρυθμό των κυματισμών), την όραση (κοιτάζει πού πηγαίνει). Απαιτεί καλό γενικό έλεγχο, 5 ετών και άνω.
- Σκαρφάλωμα στον τοίχο, σε σχοινιά και σε πασσάλους: το σκαρφάλωμα χρειάζεται δύναμη, ευελιξία και επιδεξιότητα. Δουλεύουν πολύ τα χέρια και τα πόδια και απαιτείται αρκετή μυϊκή δύναμη. Από 5 ετών και άνω.
